De wijziging verankert de rol die Larry Page en Sergey Brin, de oprichters van Google, eigenlijk al lange tijd hadden. Zij houden zich bezig met langetermijnprojecten zoals zelfrijdende auto’s en het verlengen van het menselijk leven, terwijl de nieuwe Google-ceo Sundar Pichai zich bezighoudt met de zoekmachine, Android, Chrome en andere consumentenproducten van Google.
Geheel in Google-stijl heeft Alphabet het idiosyncratische webadres abc.xyz gekregen. Op die site kondigt Page de oprichting van Alphabet aan als een manier om Google “overzichtelijker en transparanter” te maken.
Sinds de oprichting van Google, in 1998, is het bedrijf uitgegroeid tot een kolos. De innovatieve zoekmachine werd naar verloop van tijd vergezeld door steeds meer andere sites, zoals Gmail, Google Maps en Youtube. Alle Google-producten kunnen worden bezocht met de eigen browser Chrome en voor smartphones en tablets maakte Google Android.
Die producten liggen nog redelijk dicht bij elkaar. Google probeert gebruikers met het ene product naar het andere te krijgen, en bijna alle traditionele Google-afdelingen hebben gemeen dat ze geld verdienen met de verkoop van advertenties.
Moonshots
Sinds 2010 houdt Google zich echter ook bezig met hele andere dingen. In de toen nog geheime onderzoeksafdeling begon het bedrijf met de ontwikkeling van een zelfrijdende auto. Voor het eerst stortte Google zich op de ontwikkeling van een project waarvoor enorme investeringen nodig zouden zijn, en waar consumenten in het beste geval pas vele jaren later de vruchten van zouden kunnen plukken.
In de afgelopen vijf jaar heeft Google X naast de auto onder meer gewerkt aan de slimme bril Glass, drones, internetballonnen en slimme contactlenzen voor diabeten.
De moonshots, zoals Google zijn experimentele projecten noemt, hadden steeds minder te maken met de kerntechnologieën van Google. Waar de zelfrijdende auto nog een nauwe link zou hebben met de kaartentak van Google, was zo’n koppeling bij veel nieuwere projecten niet evident. Met de oprichting van Calico, een bedrijf met het zeer algemene doel om het mensenleven te verlengen, nam Google zijn grootste stap weg van de kernactiviteiten.
Voor investeerders zijn de moonshots van Google altijd al controversieel geweest. Het onderzoek kan op de lange termijn zorgen voor nieuwe bedrijfstakken die kunnen zorgen voor een nieuwe bron van inkomsten, maar op de korte termijn drukken de onderzoekskosten de winst behoorlijk.
Onderzoekskosten
Het is nooit helemaal duidelijk geweest hoeveel geld Google eigenlijk in onderzoekstak X en de andere nevenprojecten steekt. In de kwartaalcijfers van Google worden enkel de kosten voor onderzoek en ontwikkeling gemeld, maar wordt niet gespecificeerd hoeveel specifiek aan de moonshots wordt besteed. De totale onderzoekskosten lagen in 2014 rond de 10 miljard dollar.
Daarmee is in ieder geval duidelijk dat het ontwikkelen van zelfrijdende auto’s en een netwerk van internetballonnen niet goedkoop kan zijn. “Het werd steeds moeilijker om de kosten van sommige projecten te verbergen”, zegt een voormalige Google-bestuurder tegen de Wall Street Journal.
Vanaf januari zal Alphabet los de omzet en kosten van Google en van de groep overige bedrijven bekendmaken. Het bedrijf blijft geheimhouden hoeveel wordt besteed aan individuele dochterbedrijven als Nest of Calico, maar de verandering zal desalniettemin iets inzichtelijker maken wat Alphabet aan zijn moonshots besteedt, en wat de winstmarge van kernbedrijf Google zonder al dat onderzoek is.
De oprichting van Alphabet zou ervoor kunnen zorgen dat de moonshots meer de ruimte krijgen om zich onafhankelijk te ontwikkelen, zonder dat er hoeft te worden nagedacht over de bijdrage die de innovaties zouden kunnen leveren aan Google. De toegenomen transparantie kan er echter ook voor zorgen dat aandeelhouders de grote investeringen van Alphabet strenger in de gaten gaan houden.
Overnames
Op het eerste gezicht verandert er aan de daadwerkelijke activiteiten van Google weinig; de geldstromen worden alleen anders in kaart gebracht. Toch kan de herstructurering gevolgen hebben voor het beleid van Google, met name op het gebied van overnames.
In de oude structuur was het voor Google onlogisch om bedrijven over te nemen die weinig of niets met het internetbedrijf te maken hadden. Aankopen werden doorgaans geïntegreerd in Google en moesten dus op een bepaalde manier bijdragen aan het versterken van het Google-ecosysteem.
Met de overname van Nest, de maker van slimme huishoudelijke apparaten, werd al een uitzondering gemaakt op dit model. Er werden weliswaar stappen gezet om meer ondersteuning voor de smart home in Android te bouwen, maar in feite bleef Nest als los bedrijf opereren. Onder Alphabet wordt Nest weer helemaal een zelfstandig dochterbedrijf, naast Google.
Cash
Het is onduidelijk of Page en Brin met Alphabet meer van dit soort overnames willen doen. Met de durfkapitaaltakken Google Ventures en Google Capital – die ook zelfstandig worden onder Alphabet – worden al forse investeringen gedaan in relatief jonge techbedrijven.
In zijn aankondiging schrijft Page dat de naam Alphabet verwijst naar taal (“een van de belangrijkste uitvindingen van de mens”), de manier waarop mensen via Google zoeken. Maar de naam staat ook voor een bet (weddenschap) met een Alpha-uitkomst, Silicon Valley-jargon voor een bovengemiddeld prestatie.
Verschillende mensen hebben Alphabet daarom al vergeleken met Berkshire Hathaway, het investeringsvehikel van multimiljardair Warren Buffet. Berkshire Hathaway is in feite niet meer dan een verzameling van grote aandelen in volstrekt losstaande bedrijven als American Express, IBM en Coca-Cola.
De vergelijking is daarom niet helemaal nauwkeurig; de dochterbedrijven van Alphabet liggen nog een stuk dichter bij elkaar, en het moederbedrijf is bovendien volledig eigenaar van al zijn dochters. Toch zou Alphabet, als Page en Brin dat zien zitten, kunnen worden gebruikt om een veel groter conglomeraat op te bouwen met de winst die Google uit zijn advertentie-activiteiten haalt. Eind juni had Google een cashvoorraad van zo’n 70 miljard dollar (64 miljard euro) tot zijn beschikking, ruim genoeg om bijvoorbeeld het spartelende Twitter (met een waarde van 18 miljard dollar) of het hippe Tesla (31 miljard dollar) aan zijn portfolio toe te voegen.
Lange termijn
De tijd zal leren of dat onderdeel is van de plannen van Alphabet. Mogelijk willen Page en Brin enkel hun aandacht verleggen naar wat ze het liefst doen: experimenteren met futuristische technologieën die nu nog een tikkeltje absurd klinken. In interviews spreekt Page de afgelopen jaren voornamelijk nog over de langetermijndoelen van Google, en de mogelijkheden voor zijn rijke bedrijf om te zorgen voor grote innovaties op allerlei verschillende vlakken.
“We hebben al deze miljarden, en die zouden we moeten investeren om de levens van mensen beter te maken”, zei de topman vorig jaar in gesprek met de Financial Times. “Als we gewoon hetzelfde blijven doen als voorheen en niets nieuws doen, dan vind ik dat crimineel.”