Foto: Thinkstock
Dat zei Ruud Leether, bedrijfsjuridisch adviseur van het ministerie van Veiligheid en Justitie, maandag tegen de tijdelijke ICT-commissie van de Tweede Kamer.
Soms krijgen de IT-bedrijven hun geld ook nog terwijl ze eigenlijk juridisch aangepakt moeten worden. De minister van het betrokken departement krijgt bovendien niet altijd informatie over deze gang van zaken.
Het is volgens Leether de afgelopen jaren zeker vijf keer voorgekomen dat hij adviseerde het bedrijf aansprakelijk te stellen en dat dit niet gebeurde. Leether vermoedt dat de politieke leiding niet van zijn advies op de hoogte was gesteld.
Belangen
Hij denkt dat cruciale informatie soms halverwege blijft hangen in de ambtelijke organisatie of bestuursorganen. Dat betekent feitelijk dat de ambtelijke leiding een afweging maakt over de afwikkeling van het project. Het ging volgens hem om grote projecten waar veel geld mee was gemoeid en waarbij de maatschappelijke en politieke belangen groot waren.
Welke dat zijn, kon Leether niet zeggen. Ook mag hij niet uitweiden over schikkingen die soms zijn getroffen, omdat die geheim zijn. Soms kreeg hij schikkingen onder ogen die hij zelf als jurist nooit zou hebben gemaakt. ”Mislukte projecten voor de overheid, zijn niet altijd mislukt voor het leverende bedrijf.”
De ICT-commissie onderzoekt waarom het vaak mis gaat bij automatiseringsprojecten van de overheid. Eerder werd al gesteld dat grote bedrijven de overheid bij IT-projecten om de tuin leiden.
Begeleiden
Ook Jan Flippo, verantwoordelijk voor ICT-projecten bij de gemeente Amsterdam, herkent de lastige aanpak. Hij noemde het ”stuitend” als marktpartijen wegkomen met een mislukking, maar erkende dat het lastig is aan te tonen wat er mis ging en wie verantwoordelijk is.
Hij heeft ook wel eens een falend bedrijf weggestuurd van een klus. Als dat niet gebeurde, zou hij de media inlichten. ”Ze vertrokken”, aldus Flippo.
Hij pleit ervoor dat de rijksoverheid een aantal bekwame IT-mensen in vaste dienst neemt, om grote ICT-projecten te begeleiden en sturen. Nu snoept het bedrijfsleven die mensen weg met hoge salarissen, waarna de overheid ze tijdelijk inhuurt. Maar bij bedrijven is winst altijd het uitgangspunt en niet het algemeen belang. Volgens Flippo moet de overheid in deze deskundigen investeren.
Erg optimistisch
Lineke Sneller, hoogleraar Toegevoegde waarde van IT bij Nyenrode Business Universiteit, stelt dat het niet waarschijnlijk is dat de burger in 2017 alle diensten van de rijksoverheid digitaal kan afnemen. Deze wens van de overheid is ”ambitieus en erg optimistisch in de tijd”.
Volgens haar is het wel realistisch dat over drie jaar concrete stappen in dit project zijn gezet. Maar de oude manieren van dienstverlening kunnen dan nog niet worden stopgezet.
Sneller maakt zich onder meer zorgen over het gebrek aan IT-kennis in Nederland en bij de overheid. ”Er bestaat wel een groot technisch optimisme over wat allemaal kan. Dat is op zich goed, maar men wil het vaak te snel.”
Hoeveel geld gaat er elk jaar verloren door falende IT-projecten?