Foto: AFP
Het Parlement stemde woensdag voor een verslag dat werd opgesteld door de commissie burgerlijke vrijheden, die een half jaar lang onderzoek deed naar NSA-spionage.
Het Parlement roept de Europese Commissie op om het zogenoemde Safe Harbor-verdrag met de VS op te schorten. Dat verdrag regelt de opslag van privacygevoelige gegevens door Amerikaanse bedrijven.
Volgens het Europees Parlement heeft dat verdrag echter te veel tekortkomingen. Bedrijven moeten officieel aan verschillende voorwaarden voldoen om gegevens van Europanen op te slaan, maar dat is te vaak niet het geval.
Europarlementariërs willen ook data-uitwisseling met de VS als onderdeel van het anti-terrorismeprogramma TFTP opschorten, en ze waarschuwden dat een nieuw vrijhandelsverdrag tussen de VS en de EU in het geding kan komen als er geen verandering komt in de Amerikaanse spionagepraktijken.
Grondwet
De commissie zei dat er “serieuze schade aan de relatie tussen de VS en de EU” is opgelopen door het spionageschandaal. De Britse Europarlementariër Cllaude Moraes, hoofd van het onderzoek, zei dinsdag tijdens een debat te hopen dat zijn verslag “de eerste stap naar een digitale grondwet zal zijn”.
Een dag later pleitte ook Tim Berners-Lee, uitvinder van het wereldwijde web, voor een online ‘Magna Carta’.
Volgens het Europarlement is niet bewezen dat massale verzameling van gegevens überhaupt nuttig is om terrorisme te bestrijden, zoals verschillende inlichtingendiensten beweren. “Het is een beetje als aderlaten. Daar geloofde men ook honderden jaren in, maar het had even veel nut”, zegt D66-Europarlementariër Sophie in ‘t Veld.
Nederland
In het verslag wordt ook rechtstreeks ingegaan op de voorstellen van de Nederlandse kabinetscommissie Dessens. Die adviseerde het kabinet om de inlichtingendienst AIVD en MIVD meer ruimte te geven om ongericht af te tappen. Minister Plasterk stelde dinsdag dat het kabinet nog twijfelt over het aannemen van dat advies.
Europarlementariër Judith Sargentini van Groenlinks zegt tegen NU.nl dat ze het vooral belangrijk vindt dat de activiteiten van de NSA in Europa duidelijk onwettelijk worden. Vervolgens kan de EU in gesprek gaan met de VS om te spreken over verdere maatregelen, zegt zij.
Databescherming
Het Europarlement stemde woensdag ook voor een hervorming van de wetten rond databescherming binnen de EU. De huidige wet uit 1995 moet volgens het Parlement worden herzien met het oog op dataverzameling door Amerikaanse bedrijven als Facebook en Google.
Onder het voorstel zou het verzamelen van persoonsgegevens alleen nog mogen met de uitdrukkelijke toestemming van de gebruiker. Zij zouden bovendien een “recht om vergeten te worden” krijgen. Dat zou inhouden dat bedrijven op verzoek van de consument persoonsgegevens weer moeten wissen.
Bedrijven die zich niet aan de regels houden, zouden geconfronteerd kunnen worden met hoge boetes. Deze kunnen oplopen tot 100 miljoen euro of 5 procent van de jaarlijkse omzet. Onder een nieuwe richtlijn moet ook de bescherming van gegevens bij rechthandhavingsautoriteiten in de hele Europese Unie op dezelfde manier worden geregeld.
PVV-Europarlementariër Auke Zijlstra zei dat het voorstel geen einde kan brengen aan het denken over privacybescherming. “Deze richtlijn is nog maar het begin.”
Raad van Ministers
Hoewel een ruime meerderheid van het Europees Parlement voor het voorstel stemde, is er nog geen overeenkomst over de wet in de Raad van Ministers. Verschillende lidstaten, waaronder Duitsland, willen het voorstel niet in de huidige vorm aannemen.
Toch is het volgens D66-Europarlementariër Sophie in ‘t Veld belangrijk dat het Europees Parlement nog vlak voor de Europese verkiezingen heeft gestemd over databescherming. “Het zet de boel meer op scherp. De Raad kan nog steeds zijn eigen standpunt hebben, maar het zet er meer druk op.”
Dat zegt ook Jan Philipp Albrecht, die leiding gaf aan de onderhandelingen in het Parlement. Hij deed samen met veel andere Europarlementariërs een oproep aan de Raad om haast te maken met het goedkeuren van de nieuwe regels.
“Het zou onverantwoordelijk van de lidstaten zijn om dat nogmaals uit te stellen, want twee en een half jaar onderhandelen zou genoeg moeten zijn.”