Verschillende fracties, waaronder ook die van regeringspartijen VVD en PvdA, hebben het kabinet maandag gevraagd om antwoord te geven op tientallen kritische vragen (pdf).
De Wet computercriminaliteit III, zoals het voorstel formeel heet, werd in december aangenomen door de Tweede Kamer. Maar in de Eerste Kamer heeft het kabinet geen meerderheid en is steun van oppositiepartijen nodig.
Met de wet zou de politie verdachten in strafrechtonderzoeken mogen hacken. Het kan gaan om verdachten van cybercriminaliteit, maar ook mensen die worden verdacht van andere misdaden waar minstens vier jaar celstraf voor kan worden gegeven. Het is hierbij ook mogelijk dat de politie onbekende softwarekwetsbaarheden (zogenoemde ‘zero-days‘) gebruikt.
Oplossing
Verschillende Eerste Kamerfracties die cruciaal zijn voor succes van het voorstel in de senaat, waaronder CDA en ChristenUnie, lijken nog te twijfelen. De Eerste Kamerleden van het CDA “zijn op zichzelf voorstander” van het verbeteren van de aanpak van computercriminaliteit, “maar vragen zich af of dit wetsvoorstel daar de beste oplossing voor is”, zo schrijven zij.
Onder meer de Raad van State was eerder al zeer kritisch op het voorstel en stelde dat er meer toezicht moest komen op de inzet van de hackbevoegdheid.
De Eerste Kamerfracties van oppositiepartijen D66, SP, GroenLinks en ChristenUnie, maar ook van regeringspartij PvdA, willen weten waarom er ondanks dat advies voor is gekozen om toch geen onafhankelijk toezicht in te stellen. De VVD wil dat het kabinet verduidelijkt of het wetsvoorstel wel strookt met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Softwarelekken
Net als in de Tweede Kamer is er ook kritiek op het gebruik van zero-days. Door zulke lekken geheim te houden, kunnen beveiligingsrisico’s ontstaan die ook door criminelen kunnen worden misbruikt.
In het lagerhuis werd daarom uiteindelijk een amendement van PvdA en VVD aangenomen dat de politie verplicht om zulke kwetsbaarheden na vier weken te melden bij de makers van software. Maar die geheimhoudingstermijn kan steeds door een rechter worden verlengd.
Het CDA wil dat er alsnog een maximumtermijn voor het geheimhouden van zero-days in de wet wordt gezet: “Het is immers niet alleen de opsporingsambtenaar die van die kwetsbaarheid gebruik kan gaan maken, maar criminelen evenzeer”, schrijft de partij.
De PvdA wil dat de regering verduidelijkt of er door de aankoop van hacksoftware een bijdrage zal worden geleverd aan het in stand houden van de markt voor onbekende kwetsbaarheden, zoals onder meer de burgerrechtenbeweging Bits of Freedom stelt. Ook willen zij weten of er voorwaarden worden verbonden aan de aanschaf van hacksoftware.
Reactie
De Eerste Kamercommissie vraagt demissionair minister Stef Blok (Veiligheid en Justitie) om binnen vier weken antwoord te geven op de gestelde vragen. Daarna wordt het voorstel verder behandeld door de senaat.
In de Tweede Kamer kon het kabinet niet rekenen op steun van de PVV. Die partij heeft in de Eerste Kamer geen vragen gesteld, maar als de senaatsfractie van de PVV ook tegen de Wet Computercriminaliteit III stemt, zullen in ieder geval VVD, PvdA, CDA, ChristenUnie en SGP voor moeten stemmen.
Dinsdag komt in de Eerste Kamer voor het eerst ook een ander controversieel kabinetsvoorstel ter sprake: de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Daarmee zouden de inlichtingendiensten AIVD en MIVD meer bevoegdheden krijgen om grootschalig internetverkeer af te tappen.