Dat blijkt uit gegevens die zijn opgevraagd door NBC News. Het aantal controles vervijfvoudigde naar 25.000 in 2016. Dat record lijkt dit jaar opnieuw te worden verbroken: alleen in februari werden al 5.000 telefooncontroles uitgevoerd.
Aan de grens kunnen controleurs inzage eisen in elektronica, zoals smartphones en laptops. Daarbij gelden zelfs voor Amerikaanse staatsburgers niet de wettelijke beperkingen die binnen de grenzen zouden gelden.
Waar normaal een gerechtelijk bevel nodig is om persoonlijke bezittingen te doorzoeken, geldt dat aan de grens niet. Controleurs kunnen een pin-code of wachtwoord opeisen en elektronica doorzoeken of de inhoud ervan kopiëren.
Schokkend
NBC News sprak met 25 Amerikanen die te maken kregen met een controle. 23 van hen waren moslims. Sommigen werden ook ondervraagd over hun geloof en zaten urenlang vast op luchthavens of andere grensposten.
Mary Ellen Callahan, voormalig privacydirecteur van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid, noemt de cijfers “schokkend”. Callahan was in 2009 zelf verantwoordelijk voor het opstellen van de regels rond elektronicacontroles, en de beperkingen voor de inzet ervan.
Het is onduidelijk of de regeringen-Obama en -Trump die beperkingen later hebben versoepeld, of dat individuele grenscontroleurs vaker besluiten dat er een reden is om elektronica te doorzoeken.
Wetsvoorstel
De Democratische senator Ron Wyden zegt dat de controles “de veiligheid en de vrijheid van het Amerikaanse volk” op het spel zetten. “Ordelievende Amerikanen worden in dit digitale sleepnet gevangen.”
Wyden wil een wetsvoorstel indienen dat ervoor zou zorgen dat het doorzoeken van elektronica van Amerikanen aan de grens alleen kan met een gerechtelijk bevel. Het vragen van wachtwoorden zou illegaal worden. Voor niet-Amerikanen zou niets veranderen.
Een woordvoerder van de Amerikaanse douane en grenscontrole wilde geen commentaar geven, omdat een onderzoek loopt naar de praktijk. Ze ontkent dat grenscontroleurs etnisch profileren.