In een reactie, die de privacytoezichthouder donderdag naar de Tweede Kamer en de ministers van Binnenlandse Zaken, Defensie en Veiligheid en Justitie stuurt, staat onder meer dat de vergaande aftapbevoegdheid onvoldoende is onderbouwd en dat het toezicht niet goed genoeg geregeld is.
Daarmee is het voorstel in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), vindt de AP.
Het kabinet wil met een vernieuwing van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten ervoor zorgen dat de AIVD en MIVD in één keer veel internetverkeer kunnen verzamelen. Om terroristen op te sporen moeten zij grote hoeveelheden dataverkeer kunnen bemachtigen en analyseren, vindt de regering.
Privacyvoorvechters hebben daar al langer bezwaren tegen. Zij vrezen een ‘sleepnet’ waarmee ook veel gegevens van onschuldige burgers in handen van de inlichtingendiensten komen.
Waarborgen
“Als de bevoegdheden van de diensten inderdaad worden versterkt, moeten de waarborgen tegen disproportionele inbreuken op de persoonlijke levenssfeer en het toezicht op de diensten evenzeer worden versterkt” zegt vice-voorzitter Wilbert Tomesen van de AP. “Dat is met dit wetsvoorstel nog niet het geval.”
Tomesen spreekt donderdagmiddag, samen met verschillende andere experts, tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens is niet bewezen dat grootschalige data-interceptie inderdaad effectief is. Ook heeft het kabinet niet gezegd welke alternatieven er zijn overwogen om de inlichtingendiensten daadkrachtiger te maken.
Toezicht
Daarnaast vindt de toezichthouder dat onvoldoende duidelijk is wanneer en op welke wijze de sleepnetbevoegdheid zal worden ingezet, en kunnen verzamelde gegevens te lang worden bewaard of worden doorgegeven aan buitenlandse partners.
Het toezicht op de diensten, dat zal liggen bij een nieuw te vormen toetsingscommissie, is volgens de AP niet goed geregeld. Het is onduidelijk of de commissie voldoende kennis zal hebben om goed te kunnen oordelen, en de toezichthouder vreest dat dit slechts een “stempelmachine” zal zijn.
Het kritische rapport van de AP volgt op eerdere kritiek van onder meer de Raad van State en de Raad voor de Rechtspraak. Met name het toezichtsstelsel van de aftapwet werd door andere adviseurs ook aangewezen als zwakheid in het voorstel.