Dat staat in een nieuw wetsvoorstel van het kabinet dat vrijdag is gepresenteerd door ministers Hennis (Defensie) en Plasterk (Binnenlandse Zaken).
Over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) wordt al sinds 2013 gediscussieerd. Toen besloot de speciaal opgerichte commissie-Dessens dat de AIVD en MIVD de bevoegdheid zouden moeten krijgen om ook communicatie via de kabel ongericht af te tappen. De Wiv werd in 2002 voor het laatst vernieuwd.
In de huidige versie mogen de inlichtingendiensten alleen ‘niet-kabelgebonden’ communicatie, zoals satelliettelefoontjes, ongericht aftappen. Volgens de diensten is dit onvoldoende, omdat tegenwoordig juist steeds meer communicatie via kabels verloopt. Ook mobiele telefonie en mobiel internet wordt gezien als kabelgebonden, omdat het vanaf de zendmast via glasvezelkabels loopt.
Toezicht
De nieuwe versie van de Wiv verwijdert het onderscheid tussen communicatie via de kabel of via de lucht, maar voert wel extra toezicht in op elke beslissing om af te tappen. Nu kan dat nog met goedkeuring van de minister van Binnenlandse Zaken (AIVD) of Defensie (MIVD).
Onder de nieuwe Wiv wordt een nieuwe commissie opgericht die verzoeken vooraf gaat beoordelen. Deze Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) zal bestaan uit rechters, zei Plasterk vrijdag.
De toetsing zal ook plaatsvinden bij de inzet van bevoegdheden die de inlichtingendiensten nu al hebben.
Bewaren
Onderschepte gegevens mogen ook nog maar een bepaalde tijd worden bewaard. Het is nog onduidelijk hoe lang de maximale bewaartermijn is.
De onafhankelijke Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), die het handelen van de inlichtingendiensten achteraf beoordeelt, krijgt meer macht. De commissie wordt ook een zelfstandige klachteninstantie en kan onder de nieuwe wet bindende oordelen geven.
Volgens het kabinet wordt met de nieuwe waarborgen tegemoetgekomen aan de veelal negatieve reacties op een eerdere versie van het wetsvoorstel, waarover een internetconsultatie werd gehouden.
Voordat het wetsvoorstel kan worden aangenomen moet de Raad van State er nog advies over uitbrengen. Daarna zal de wet worden besproken in de Tweede Kamer. Het kabinet zegt te hopen dat de Kamer nog deze zomer over het voorstel kan debatteren.