Eerste indruk: Moet Android vrezen voor Tizen, Ubuntu en Firefox OS?

Samsung werkt onder meer samen met Intel aan het eigen besturingssysteem Tizen. Tot nu toe is er één smartphone uitgekomen met deze software. Sinds begin dit jaar verkoopt Samsung de Z1 in India.

Het besturingssysteem lijkt bijzonder veel op Touchwiz, de eigen softwarelaag die Samsung over Android plaatst. Bijvoorbeeld het notificatiecentrum, het menu en de instellingen hebben nagenoeg hetzelfde ontwerp. Ook werkt het systeem grotendeels hetzelfde.

De navigatie is af en toe wat onduidelijk. Soms heeft een Tizen-app een taakbalk bovenin met verschillende opties voor bijvoorbeeld instellingen, delen of andere functies. Op andere momenten zitten de opties onder het klassieke hamburgermenu: drie streepjes linksboven die een menu laten uitklappen.

Het thuisscherm van het systeem ziet er wel iets anders uit. In plaats van een scherm vol kleine appicoontjes, toont Tizen over ongeveer driekwart van het scherm een grote widget en daaronder nog twee rijen met apps.

De gebruiker kan zelf widgets op het bovenste deel van het scherm plaatsen waarbij gekozen kan worden uit bijvoorbeeld weer, agenda, klok of bookmarks uit de browser. Die browser lijkt overigens ook sprekend op de versie die Samsung op Android-toestellen meelevert.

Het is voor Tizen-apps niet mogelijk zelf een widget toe te voegen. Een NU.nl-app kan dus geen widget aanbieden met een nieuwsfeed. Er zijn in totaal een handvol widgets beschikbaar en de mogelijkheden zijn dus vrij beperkt.

Door van de onderkant van het scherm omhoog te slepen, wordt een overzicht van alle apps getoond. Het aantal apps is nog wel een probleem. Er zijn er momenteel ruim duizend beschikbaar en dat is erg beperkt.

Het is mogelijk bestaande Android-apps aan te passen, maar aangezien er nog slechts één smartphone met Tizen beschikbaar is lijken weinig ontwikkelaars daar interesse in te hebben.

Tizen lijkt dus erg op Android, maar dan met minder apps. De indeling van het thuisscherm zou op Android zelfs grotendeels na kunnen worden gemaakt door op elk scherm een widget te plaatsen. Volgens Samsung is Tizen vooral onderscheidend omdat het energiezuinig is en snel werkt op erg goedkope toestellen met lage specificaties.

Android beweegt echter ook steeds meer die kant op. Zo werd in september 2014 Android One gelanceerd, een aangepaste versie speciaal voor goedkope smartphones.

Mozilla, het bedrijf achter de browser Firefox, bracht in 2013 Firefox OS voor smartphones uit. Inmiddels is een grote update doorgevoerd en die was op MWC ook te zien. Bepaalde problemen zijn daarin aangepakt.

Zo had de eerste versie een nutteloos leeg thuisscherm met alleen een zoekbalk. Apps op deze pagina zetten, was niet mogelijk. Bovendien waren veel apps niet offline te gebruiken en onderscheidde Firefox zich niet van Android of iOS.

Het lege thuisscherm is inmiddels vervangen. Standaard komt een gebruiker op een lijst met geïnstalleerde apps uit. Door die lijst moet verticaal gescrolld worden. Gebruikers mogen zelf kiezen hoeveel icoontjes ze naast elkaar tonen, maar Mozilla raadt er drie aan. Dat betekent dat de iconen een stuk groter zijn dan bij Android.

Het systeem ondersteunt apps in HTML5. Daardoor zijn websites eenvoudig om te zetten in een app en dat verlaagt de drempel voor ontwikkelaars. Het betekent echter ook dat een appicoontje vaak gewoon verwijst naar de mobiele websites, zoals bij Youtube.

Een dienst als Whatsapp is niet beschikbaar omdat daar niet simpelweg een website kan worden omgezet. Een ander nadeel is dat veel apps nog steeds niet offline te gebruiken zijn.

Bovendien heeft ook Firefox OS last van onduidelijke navigatie-opties: Soms wordt er een uitklapbaar menu gebruikt in een app, maar in andere omgevingen zitten er icoontjes in een balk onderin of juist op een rijtje bovenaan de app.

De onderscheidende zoekfunctie, waarmee niet alleen op internet, maar ook in apps wordt gezocht, is nu een scherm dat links van het thuisscherm zit. Door van links naar rechts te slepen wordt deze pagina geopend.

Firefox OS heeft zich in ruim anderhalf jaar nog niet echt weten te onderscheiden van de grootste concurrent Android. Als gekozen wordt voor vier icoontjes naast elkaar, ziet het app-overzicht er ongeveer hetzelfde uit. Alleen verticaal scrollen is dan nieuw en de zoekfunctie is wel echt onderscheidend.

Ubuntu is normaal een besturingssysteem voor desktops en laptops. Het bedrijf Canonical brengt Ubuntu dit jaar echter ook naar smartphones en gaf op MWC een eerste blik op de software.

Het besturingssysteem is totaal anders dan wat je gewend bent van Android, iOS of zelfs Windows Phone. Ubuntu maakt als thuisschermen gebruik van zogeheten ‘scopes’. Dat zijn pagina’s vol met een soort widgets waarop je vertical moet scrollen. Het is mogelijk verschillende scopes naast elkaar te zetten en daar dus horizontaal doorheen te bladeren.

Er zijn bijvoorbeeld scopes met de naam Nearby (met informatie over restaurants, activiteiten en belangrijke plekken in de buurt) en Today (met informatie over het weer, afspraken in de agenda of belangrijk nieuws). Ontwikkelaars kunnen hun eigen scopes maken. Zo werd er een scope met een Instagramfeed getoond.

De scopes lijken door derden nu vooral te worden ingezet als rss-lezer met de meest recente berichten, foto’s of updates.

Het is ook mogelijk normale apps te ontwikkelen voor Ubuntu en momenteel zijn dat er 500 tot 1000, waarbij het vooral gaat om webapps die dus websites tonen van bijvoorbeeld Amazon of Facebook.

Omgaan met Ubuntu voor smartphones is even wennen. De scopes kunnen zelf worden ingesteld via een vrij ingewikkeld menu. Bovendien is er geen thuisknop. De gebruiker moet van de linkerrand van het scherm naar rechts slepen om een menu aan de zijkant te openen.

Daar zitten functies zoals de browser, instellingen, foto’s en video’s en een knop om naar het thuisscherm te gaan. Dat voelt onnodig ingewikkeld. Sowieso barst Ubuntu van de mogelijkheden en instellingen die wat onoverzichtelijk zijn.

Zo moet je binnen een scope soms horizontaal navigeren en soms verticaal waardoor je soms per ongeluk naar de volgende scope gaat. En als je juist door de scopes wil slepen, roep je soms per ongeluk het multitaskscherm op. Die opent namelijk door van de rechterrand van het scherm naar links te slepen.

De terugknop in apps wordt soms wel weergegeven, maar werkt niet. Dan moet je dus weer het menu links oproepen om terug naar het thuisscherm te gaan. De scopes openen bovendien altijd op de plek waar je vorige keer gebleven bent met scrollen terwijl je na een half uur misschien wel weer bovenaan wilt beginnen.

Ubuntu is vooral heel erg wennen, maar ook als je de besturing eenmaal onder de knie hebt is het systeem best ingewikkeld en dus niet voor direct voor de gemiddelde gebruiker geschikt. Bovendien zijn de onderscheidende scopes eigenlijk een soort Google Now-kaarten die soms heel handig kunnen zijn voor bijvoorbeeld feeds en apps die constant updaten, maar voor apps als Google Maps, games en tekstverwerking niet echt werken.

Ubuntu biedt dan ook alsnog een scope waarin gewoon alle appicoontjes worden getoond waardoor het systeem zijn unieke uitstraling verliest.