Foto: Thinkstock
Dat zou althans blijken uit een reeks onderzoeken (pdf) van Marktmonitor, Ivir/Centerdata en Considerati.
De onderzoekers baseren hun cijfer deels op het daadwerkelijke aantal downloads via filesharingnetwerken, maar ook op een consumentenenquête en econometrische modellen. Hoewel het uiteindelijk berekende schadebedrag onzeker is, noemen de onderzoekers het alsnog een conservatieve schatting.
Uit een representatief onderzoek onder ruim 2.000 Nederlanders bleek dat meer dan een kwart van de Nederlanders in een jaar tijd minstens één keer een film downloadde uit illegale bron.
Ten tijde van het onderzoek was dit nog legaal, maar door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is dat inmiddels niet meer het geval.
Onderzoekers monitorden 25 beschikbare films op de filesharingnetwerken Bittorrent en Edonkey. In een periode van zes maanden werden deze in totaal 2,9 miljoen keer gedownload. In totaal schatten de onderzoekers in dat Nederlanders per jaar zo’n 61 tot 71 miljoen films illegaal downloaden.
Substitutie
In de enquête laat 67,9 procent van de mensen weten dat zij zouden hebben betaald voor de laatste film die zij uit illegale bron downloadden, als die niet gratis beschikbaar was geweest. Omdat bij dit soort vragen kans is op sociaal wenselijke antwoorden, berekenden de onderzoekers ook via econometrische modellen hoeveel films er eigenlijk minder legaal worden bekeken als illegaal wordt gedownload.
Zo komen de onderzoekers op een ‘substitutie-ratio’ van 0,32. Dat houdt in dat er per tien illegale downloads zo’n 3,2 minder films legaal worden bekeken. Het gaat dan ongeveer om één film op tv, één legale videostream en één dvd of Blu-ray. De onderzoekers vonden geen statistisch significante relatie tussen illegaal downloaden en bioscoopbezoek.
Met een gemiddelde dvd-verkoopprijs van 9,31 euro en een gemiddelde prijs van 4,99 euro voor een video-on-demand-stream komen de onderzoekers op hun totaalschade van 78.439.290 euro per jaar.
Thuiskopieheffing
Tot de uitspraak van het Hof van Justitie moest de schade uit illegaal downloaden worden gecompenseerd door de thuiskopieheffing op blanco cd’s, dvd’s en andere opslagmedia. Met die heffing moest jaarlijks zo’n 26 miljoen euro worden opgehaald.
De jaarlijkse omzet van de Nederlandse filmindustrie is ruim 250 miljoen euro. De onderzoekers concluderen dat de industrie meer dan een kwart van zijn potentiële omzet verliest door illegaal downloaden.
Verandering
Uit het onderzoek blijkt dat de mensen die meer downloaden, de industrie relatief minder geld kosten. Wie vijftig films per jaar downloadt, ziet ongeveer twintig films minder langs legale weg (40 procent). Wie tien films per jaar downloadt, ziet ongeveer vijf films minder op legale manieren (50 procent). Dit verschil wordt veroorzaakt door het feit dat mensen die veel downloaden, daarnaast ook relatief veel films legaal kopen.
Mogelijk brengt het downloadverbod hier echter verandering in. Ten tijde van het onderzoek, toen het downloadverbod nog niet van kracht was, stelde bijna 20 procent van de downloaders hier helemaal mee te stoppen als er een verbod kwam.
Ruim de helft zei bovendien minder te zullen downloaden, terwijl 16 procent hetzelfde zou blijven doen, maar met extra technieken om niet betrapt te worden. Ongeveer één achtste zou zijn gedrag helemaal niet aanpassen.
Handhaving
Het downloadverbod lijkt in Nederland nog niet actief te worden gehandhaafd. Verschillende film- en muziekproducenten stelden onlangs tegenover NU.nl dat zij niet van plan zijn om zelf illegale downloaders aan te klagen, maar in plaats daarvan vertrouwen op grootschaligere acties door Stichting Brein.
Die stichting stelt zich niet te richten op individuele downloaders, maar alleen op websites die op grote schaal auteursrechtelijk materiaal verspreiden.