In 2014 besloot het Europees Hof van Justitie dat een Europese bewaarplicht ongeldig was, omdat deze een te grote inbreuk op de privacy van Europese burgers maakte.
Maar advocaat-generaal Saugmandsgaard Øe van datzelfde Hof schrijft donderdag in een advies (pdf) dat nationale bewaarplichten kunnen blijven bestaan, mits ze voldoen aan strenge voorwaarden.
Het advies van de advocaat-generaal is niet bindend en het Hof zal zich later nog uitspreken over de kwestie. Maar in de meeste gevallen volgt de hoogste rechtbank van Europa het advies van zijn advocaat-generaal.
Privacy
Bij het instellen van een bewaarplicht moeten Europese lidstaten voldoende rekening houden met de privacy van burgers, en moet worden voorkomen dat er sprake is van “willekeurige inmenging” in persoonlijke aangelegenheden.
Ook moet de invoering van een bewaarplicht in het algemeen belang zijn, bijvoorbeeld om ernstige misdaad te bestrijden. De bestrijding van kleine misdrijven is onvoldoende rechtvaardiging voor de invoering van een bewaarplicht, vindt Øe.
Nederland
In Nederland en andere Europese landen was het voor telecomproviders jarenlang verplicht om ‘metadata’ over telefoon- en internetgebruik zes tot twaalf maanden op te slaan. Onder meer werd opgeslagen welke nummers met elkaar belden en met welke zendmasten mobiele abonnees een verbinding hadden.
Dat ging volgens het Europees Hof te ver, onder meer omdat onvoldoende duidelijk was in welke gevallen die gegevens mochten worden opgevraagd.
De Nederlandse bewaarplicht werd begin 2015 afgeschaft. Na de eerdere uitspraak van het Hof wilde het kabinet de bewaarplicht nog in stand houden, maar een Nederlandse rechter oordeelde dat de wet in strijd met de Europese grondrechten was.
Vorig jaar deed het kabinet al een voorstel voor een vernieuwde bewaarplicht, die de privacy beter moet beschermen omdat een rechter-commissaris toestemming moet geven voordat bewaarde gegevens kunnen worden ingezien. Het voorstel moet nog worden besproken door de Tweede Kamer.