Het publiek speelde een cruciale en dynamische rol in de Commedia dell'Arte-uitvoeringen. Het waren geen passieve waarnemers, maar actieve deelnemers, die de richting en energie van de show beïnvloedden. Hier is een overzicht van hun rol:
1. Actieve deelname en interactie:
* Gelach en amusement: Commedia bloeide op het gelach van het publiek. De acteurs speelden in op de reacties van het publiek en pasten hun optreden aan op basis van wat de grootste respons opriep. Als een grap niet klopte, improviseerden ze om hun aandacht weer terug te krijgen.
* Verbale aanmoediging/ontmoediging: Het publiek schreeuwde vaak suggesties, beledigingen en aanmoedigingen naar de personages. Acteurs reageerden rechtstreeks op deze opmerkingen en verwerkten ze in de voorstelling.
* Een carnavalssfeer creëren: Commedia-optredens werden vaak in de openbare ruimte gehouden en de aanwezigheid van het publiek zorgde voor een feestelijke, carnavalachtige sfeer.
* Onderbreking en lastigvallen: Hoewel het mogelijk storend is, kan het lastig vallen worden beschouwd als onderdeel van de ervaring. Bekwame acteurs waren bedreven in het omzetten van deze onderbrekingen in komische kansen.
2. De prestaties vormgeven door reactie:
* Het begeleiden van improvisatie: Commedia dell'Arte was grotendeels geïmproviseerd rond een basisplotoverzicht (het *scenario*). De reacties van de acteurs op de reacties van het publiek waren leidend voor de improvisatie en bepaalden welke *lazzi* (komische routines) ze uitvoerden en hoe ze de scène ontwikkelden.
* Succes definiëren: Het succes van een optreden werd voor een groot deel bepaald door het plezier van het publiek. Als het publiek niet lachte of niet betrokken was, pasten de acteurs hun optreden aan of stopten ze zelfs de show.
* Karakterontwikkeling beïnvloeden (in de loop van de tijd): Hoewel dit niet onmiddellijk gebeurt, kunnen consequent negatieve reacties op een bepaalde *lazzo* of een kenmerk van een personage ertoe leiden dat de acteurs de persoonlijkheid van het personage aanpassen of het aanstootgevende deel uit hun repertoire verwijderen.
3. Sociaal commentaar en vrijlating:
* Catharsis: Commedia maakte vaak de spot met gezagsdragers, sociale conventies en menselijke zwakheden. Dit zorgde voor een vorm van catharsis voor het publiek, waardoor ze konden lachen om de dingen die hen in het dagelijks leven frustreerden.
* Reflectie van de samenleving: De personages en situaties in Commedia weerspiegelden vaak de sociale realiteit van die tijd. De reactie van het publiek op deze portretten bood een kijkje in hun waarden en zorgen.
4. Verbinding met de acteurs:
* Herkenning van standaardtekens: Het publiek was bekend met de standaardpersonages (Arlecchino, Pantalone, Il Dottore, enz.) en hun gevestigde eigenschappen. Dit gedeelde begrip creëerde een band tussen de acteurs en het publiek.
* Beroemdheid van artiesten: Succesvolle Commedia-acteurs werden beroemdheden, bekend om hun vaardigheid in het uitbeelden van specifieke karakters. Het publiek kwam net zo vaak naar *hen* kijken als naar het stuk.
Kortom:het publiek van Commedia dell'Arte was geen stille, passieve toeschouwer. Ze vormden een essentieel onderdeel van de voorstelling, vormden actief de improvisatie, beïnvloedden de keuzes van de acteurs en droegen bij aan de algehele sfeer van de show. Hun gelach, geschreeuw en algehele betrokkenheid waren essentieel voor het succes en de dynamiek van deze unieke theatervorm. |