Het onderscheid is gebaseerd op het *type gebruikersinterface* dat de software biedt:

* "Op tekens gebaseerde" (of op tekst gebaseerde) software: Deze toepassingen communiceren voornamelijk met de gebruiker via teksttekens die op een console of terminal worden weergegeven. Ze gebruiken eenvoudige tekstopdrachten en uitvoer, waarbij ze vertrouwen op tekens om alle informatie weer te geven. Denk aan vroege DOS-applicaties, of de opdrachtregelinterface (CLI) in moderne besturingssystemen. Ze hebben over het algemeen beperkte visuele presentatiemogelijkheden en vertrouwen op tekstopmaak (zoals vet, cursief of kleur, indien ondersteund) om informatie over te brengen.

* GUI-software (Graphical User Interface): Deze toepassingen gebruiken een visuele interface met vensters, pictogrammen, menu's en aanwijzers (zoals een muis) voor gebruikersinteractie. Ze zijn sterk afhankelijk van grafische en visuele elementen om informatie te presenteren en gebruikers in staat te stellen met de software te communiceren. Bijna alle moderne softwaretoepassingen, van tekstverwerkers tot games en webbrowsers, zijn op GUI gebaseerd.

Het belangrijkste verschil zit hem niet in de *onderliggende softwarecode* (die in beide typen even complex kan zijn), maar in de manier waarop deze zichzelf presenteert en met de gebruiker samenwerkt. Een op tekens gebaseerde applicatie kan net zo geschreven zijn in C++, Python of Java als een GUI-applicatie. Het verschil ligt in de bibliotheken en raamwerken die worden gebruikt om de gebruikersinterface te creëren.

Samenvattend:het gaat niet om "karaktergebaseerde software" versus "softwaregebaseerde software" (alle software is softwaregebaseerd!). De vergelijking betreft karaktergebaseerde gebruikersinterfaces en grafische gebruikersinterfaces .