1. Consistentie en regelmaat: Het systeem moet grotendeels consistent zijn in de weergave van geluiden (grafemen tot fonemen). Een hoge mate van regelmaat maakt het systeem gemakkelijker te leren en te gebruiken. Dit betekent niet dat volledige regelmaat mogelijk of zelfs wenselijk is (zie hieronder), maar het minimaliseren van onvoorspelbare uitzonderingen is cruciaal.

2. Transparantie/Voorspelbaarheid: De spelling van een woord moet grotendeels voorspelbaar zijn op basis van de uitspraak, en omgekeerd. Hierdoor kunnen leerlingen de spelling van onbekende woorden afleiden op basis van hun kennis van de uitspraak en bestaande spellingspatronen.

3. Morfologische consistentie: De spelling van woorden moet hun morfologische structuur weerspiegelen (basiswoorden, voorvoegsels, achtervoegsels). Het handhaven van een consistente spelling voor morfemen in verschillende woorden helpt bij het leren en begrijpen van woordrelaties. Het achtervoegsel '-tion' moet bijvoorbeeld consistent worden gespeld in woorden als 'actie', 'onderwijs' en 'relatie'.

4. Eenvoud en leergemak: Het systeem moet relatief eenvoudig te leren en te beheersen zijn, waarbij het aantal willekeurige regels en uitzonderingen tot een minimum wordt beperkt. Hierbij gaat het om het balanceren van de behoefte aan precisie en de behoefte aan toegankelijkheid.

5. Onderscheidend vermogen: Het systeem moet verschillende spellingen voor verschillende geluiden gebruiken om dubbelzinnigheid te voorkomen. Dit is vooral belangrijk voor minimale paren (woorden die slechts één klank verschillen).

6. Breedte van de dekking: Het systeem moet het scala aan geluiden in de taal nauwkeurig en efficiënt weergeven. Dit vereist vaak compromissen; geen enkel systeem kan elke nuance van de uitspraak perfect vastleggen.

7. Historische overwegingen (met kanttekeningen): Hoewel een puur fonetisch systeem vanuit puur logisch oogpunt vaak als ideaal wordt beschouwd, heeft de historische evolutie van een taal invloed op het spellingsysteem. Een volledige herziening naar een puur fonetisch systeem kan ontwrichtend zijn en belangrijke etymologische verbanden verliezen. Hervormingen moeten echter gericht zijn op het verminderen van onnodige historische inconsistenties die de leesbaarheid en het leren belemmeren.

8. Aanpassingsvermogen: Een goed spellingsysteem moet flexibel genoeg zijn om veranderingen in de uitspraak in de loop van de tijd op te vangen. Dit zou eerder een geleidelijke hervorming dan een radicale omwenteling kunnen inhouden.

Het is van cruciaal belang om de inherente afwegingen te erkennen: Een perfect consistent en regelmatig systeem kan te simplistisch zijn en er niet in slagen de nuances van de klanken van een taal vast te leggen. Omgekeerd kan een systeem dat elk subtiel fonologisch detail vastlegt buitengewoon complex en moeilijk te leren zijn. Een goed systeem moet een balans vinden. Het Engels heeft bijvoorbeeld moeite om deze principes in evenwicht te brengen vanwege de historische evolutie, wat resulteert in een relatief onregelmatig systeem.