| Een verdampingsschijf is een hypothetische structuur in de astrofysica die wordt voorgesteld om de vorming van sommige soorten sterren en planetaire systemen te verklaren. Het wordt voorgesteld als een relatief dunne, dichte schijf van gas en stof rond een jonge, nieuw gevormde ster. In tegenstelling tot een typische protoplanetaire schijf die geleidelijk op de ster aangroeit, wordt een verdampingsschijf gekenmerkt door aanzienlijke *fotoverdamping*:de intense ultraviolette (UV) straling van de ster zelf, of van nabijgelegen massieve sterren, verwarmt en ioniseert het gas in de buitenste delen van de schijf, waardoor het verdampt en verdwijnt in de interstellaire ruimte.
Dit verdampingsproces is niet uniform over de schijf. De binnenste delen kunnen relatief onaangetast blijven, terwijl de buitenste gebieden aanzienlijk zijn gebeeldhouwd en geërodeerd door de stellaire straling. Dit kan tot verschillende waarneembare gevolgen leiden, zoals:
* Afgeknotte schijven: De waarneembare grootte van de schijf is kleiner dan verwacht voor een schijf van zijn leeftijd, omdat de buitenste delen zijn verdampt.
* Door de wind aangedreven uitstromen: Het verdampende gas kan sterke wind en uitstromen veroorzaken die spectroscopisch kunnen worden waargenomen.
* Specifieke chemische handtekeningen: De samenstelling van de resterende schijf kan worden gewijzigd als gevolg van selectieve verdamping van bepaalde elementen of moleculen.
Het concept van een verdampingsschijf is vooral relevant voor het begrijpen van de vorming van sterren met een lage massa en de evolutie van planetaire systemen in omgevingen met hoge niveaus van UV-straling. Het biedt een mechanisme voor het verklaren van bepaalde waarnemingen die moeilijk te rijmen zijn met standaard protoplanetaire schijfmodellen. Het is echter belangrijk op te merken dat het bestaan en de prevalentie van verdampende schijven nog steeds actieve onderzoeksgebieden zijn, en observaties blijven ons begrip van dit proces verfijnen. |
