Het Iqta-systeem, een landinkomstensysteem dat gangbaar was in verschillende middeleeuwse islamitische rijken (met name de Seltsjoekse en Mamlukse sultanaten en het Sultanaat van Delhi), had verschillende belangrijke kenmerken:
* Toekenning van land (Iqta) in plaats van salaris: In plaats van de salarissen rechtstreeks in contanten te betalen, kenden de heersers tijdelijke landtoewijzingen (iqtas) toe aan militaire commandanten, functionarissen en andere verdienstelijke individuen. De ontvanger, de *muqti*, was verantwoordelijk voor het beheer van de iqta en het innen van de inkomsten daaruit.
* Voorwaardelijke subsidie: De iqta was geen erfelijke schenking of eigendom van het land. Het was een tijdelijke opdracht die op verzoek van de heerser kon worden ingetrokken. De muqti had het recht om inkomsten te innen, maar niet het recht om het land te verkopen, na te laten of permanent te veranderen.
* Inkomsteninning als salaris: Het salaris van de muqti bestond uit een deel van de inkomsten uit de iqta. Dit aandeel varieerde afhankelijk van de vrijgevigheid van de heerser en de productiviteit van het land. Het was geen vast bedrag, maar een percentage van de geïnde opbrengst.
* Militaire verplichtingen: De voornaamste verplichting van de muqti was het verlenen van militaire dienst aan de heerser. De omvang van de strijdmacht die zij leverden was gewoonlijk evenredig aan de omvang en de inkomsten van hun iqta. Hierdoor ontstond een systeem van gekoppeld militair en landbeheer.
* Gedecentraliseerd beheer: Het systeem resulteerde in een zekere mate van decentralisatie, aangezien de muqtis aanzienlijke macht bezaten binnen hun toegewezen territoria. Dit leidde echter ook tot potentiële uitdagingen op het gebied van de centrale controle.
* Potentieel voor misbruik: Het systeem was vatbaar voor misbruik. Muqtis buitte soms de boeren uit om de inkomsten te maximaliseren, wat tot onrust en wrok leidde. Bovendien was er potentieel voor conflicten tussen de moeqti's, en kon de centrale autoriteit moeite hebben om haar gezag effectief af te dwingen.
* Variabiliteit tussen regio's en tijdsperioden: De specifieke implementatie van het Iqta-systeem varieerde afhankelijk van het specifieke rijk en de historische periode. Het was geen statisch, uniform systeem.
* Overstappen van directe regel: In sommige opzichten betekende het Iqta-systeem een verschuiving van directe controle en bestuur door de centrale overheid naar een systeem dat meer afhankelijk was van gedelegeerd gezag en het nakomen van militaire verplichtingen in ruil voor een deel van de inkomsten.
Het is belangrijk om te onthouden dat het Iqta-systeem weliswaar enkele overeenkomsten vertoonde met de feodale systemen in Europa, maar fundamenteel anders was. De relatie tussen de heerser en de muqti ging minder over persoonlijke loyaliteit en meer over een contractuele overeenkomst gebaseerd op het verlenen van militaire dienst in ruil voor landinkomsten. |