Bijna elk type bestand kan mogelijk een virus of malware bevatten wanneer het via e-mail wordt verzonden. Hier volgt een overzicht van veelvoorkomende bestandstypen en hoe deze schadelijk kunnen zijn:
1. Uitvoerbare bestanden:
* Voorbeelden: `.exe`, `.bat`, `.msi`, `.cmd`, `.vbs`, `.ps1`, `.scr`, `.dll`
* Risico: Deze zijn het gevaarlijkst. Uitvoerbare bestanden zijn ontworpen om code uit te voeren. Als ze dus een virus bevatten, wordt bij het openen ervan de schadelijke code direct uitgevoerd. E-mailproviders en beveiligingssoftware blokkeren dit soort bestanden vaak, maar aanvallers kunnen proberen deze te verbergen of in archieven af te leveren.
2. Office-documenten (macro's):
* Voorbeelden: `.doc`, `.docx`, `.xls`, `.xlsx`, `.ppt`, `.pptx`, `.xlsm`, `.docm`
* Risico: Deze bestanden kunnen kwaadaardige macro's bevatten (kleine programma's die in het document zijn ingesloten). Als macro's zijn ingeschakeld (en deze zitten standaard in oudere versies of als de gebruiker wordt misleid om ze in te schakelen), kan het virus worden uitgevoerd wanneer het document wordt geopend. Moderne versies van Office hebben beveiligingsfuncties om macro's standaard uit te schakelen en gebruikers te waarschuwen voor mogelijke gevaren.
3. Bestanden archiveren:
* Voorbeelden: `.zip`, `.rar`, `.7z`, `.tar`, `.gz`
* Risico: Archiefbestanden worden gebruikt om andere bestanden te comprimeren en samen te bundelen. Hoewel het archiefbestand zelf misschien niet direct schadelijk is, kan het schadelijke bestanden bevatten (zoals uitvoerbare bestanden of met macro's geladen documenten) die erin verborgen zijn. De gebruiker moet de inhoud extraheren om deze uit te voeren en schadelijk te maken.
4. PDF-bestanden:
* Voorbeeld: `.pdf`
* Risico: PDF's kunnen ingesloten JavaScript-code of links naar kwaadaardige websites bevatten. Hoewel ze minder vaak voorkomen dan uitvoerbare bestanden, kunnen kwetsbaarheden in PDF-lezers worden misbruikt om kwaadaardige code uit te voeren.
5. Afbeeldingsbestanden:
* Voorbeelden: `.jpg`, `.jpeg`, `.png`, `.gif`, `.bmp`, `.tiff`
* Risico: Over het algemeen een lager risico. Er is echter in het verleden misbruik gemaakt van kwetsbaarheden in beeldverwerkingssoftware. Een aanvaller kan een speciaal ontworpen afbeeldingsbestand maken dat een bufferoverflow of een andere kwetsbaarheid in de afbeeldingsviewer activeert, wat leidt tot het uitvoeren van code. Dit is zeldzamer maar mogelijk. Ze kunnen ook worden gebruikt om kwaadaardige code of drive-by downloads te maskeren wanneer erop wordt geklikt.
6. Tekstbestanden:
* Voorbeelden: `.txt`, `.rtf`
* Risico: Doorgaans laag risico voor platte tekstbestanden (.txt). `.rtf`-bestanden (Rich Text Format) kunnen echter soms ingebedde objecten of links bevatten die kunnen worden misbruikt.
7. HTML-bestanden:
* Voorbeelden: `.html`, `.htm`
* Risico: HTML-bestanden kunnen JavaScript-code of links naar kwaadaardige websites bevatten. Wanneer JavaScript in een browser wordt geopend, kan het worden uitgevoerd, waardoor mogelijk malware wordt gedownload of de gebruiker wordt omgeleid naar een phishing-site.
8. Scriptbestanden:
* Voorbeelden: `.js`, `.py`, `.php`, `.rb`
* Risico: Net als uitvoerbare bestanden bevatten deze bestanden code die kan worden uitgevoerd. JavaScript (.js) is bijzonder riskant in webbrowsers.
9. LNK-bestanden (snelkoppeling):
* Voorbeeld: `.lnk`
* Risico: Dit zijn snelkoppelingsbestanden. Een aanvaller kan een snelkoppeling maken die *lijkt* alsof hij een legitiem bestand opent, maar in plaats daarvan een kwaadaardige opdracht uitvoert.
Belangrijke overwegingen:
* Spofing van bestandsextensies: Aanvallers proberen vaak bestandstypen te verhullen door dubbele extensies te gebruiken (bijvoorbeeld `document.txt.exe`). Configureer uw besturingssysteem om *alle* bestandsextensies weer te geven.
* Sociale techniek: De meest voorkomende aanvalsvector is social engineering. Aanvallers misleiden gebruikers zodat ze kwaadaardige bijlagen openen of op links klikken door overtuigende e-mails te maken die afkomstig lijken te zijn van legitieme bronnen.
* Zero-Day-exploits: Zelfs als u over up-to-date beveiligingssoftware beschikt, bestaat er altijd een risico op 'zero-day'-exploits:kwetsbaarheden die onbekend zijn bij de softwareleverancier.
* Bezorgmethoden voor malware: Bijlagen zijn niet de enige manier waarop malware wordt afgeleverd. Schadelijke links in e-mails kunnen leiden naar websites die automatisch malware downloaden (drive-by downloads) of gebruikers misleiden om valse software te installeren.
Hoe u veilig kunt blijven:
* Wees achterdochtig: Open geen bijlagen en klik niet op links van onbekende of niet-vertrouwde afzenders.
* Verifieer de afzender: Als een e-mail er verdacht uitziet, zelfs als deze van iemand is die u kent, neem dan via een ander kanaal (bijvoorbeeld een telefoontje) contact op met de afzender om de authenticiteit van de e-mail te verifiëren.
* Houd uw software up-to-date: Installeer de nieuwste updates voor uw besturingssysteem, webbrowser, e-mailclient en beveiligingssoftware.
* Gebruik een gerenommeerd antivirus-/antimalwareprogramma: Zorg ervoor dat uw antivirus-/antimalwaresoftware actief en up-to-date is.
* Bijlagen scannen: Scan gedownloade bijlagen met uw antivirussoftware voordat u ze opent.
* Macro's uitschakelen: Schakel macro's standaard uit in Office-documenten. Schakel ze alleen in als u er absoluut zeker van bent dat het document veilig is.
* Wees voorzichtig met archiefbestanden: Scan de inhoud van archiefbestanden nadat u ze hebt uitgepakt.
* Gebruik een spamfilter: Een goed spamfilter kan veel kwaadaardige e-mails blokkeren voordat ze zelfs maar uw inbox bereiken.
* Leer jezelf op: Blijf op de hoogte van de nieuwste phishing- en malwarebedreigingen.
* Gebruik een virtuele machine: Als u niet zeker weet of het bestand veilig is, kunt u het op een virtuele machine openen, zodat het uw hoofdbesturingssysteem niet schaadt.
Kortom, bijna *alles* dat via e-mail wordt verzonden, kan een potentiële bedreiging zijn. Waakzaamheid en een gezonde dosis scepsis zijn de sleutel tot veiligheid. |