Vóór het internet was lezen grotendeels een lineaire, gerichte activiteit. Je pakte een boek of krant en las van begin tot eind, of op zijn minst op een relatief gestructureerde manier. Nu wordt onze lezing vaak onderbroken en veelzijdig:

* Hyperlinks en meerdere tabbladen: We springen tussen artikelen, video's en posts op sociale media en gaan zelden diep in op een enkel stukje tekst. Onze aandacht wordt voortdurend in verschillende richtingen getrokken.

* Skimmen en scannen: We zijn getraind om snel koppen, samenvattingen en afbeeldingen te scannen om te beslissen wat onze tijd waard is, in plaats van hele teksten grondig in ons op te nemen. Dit leidt tot een oppervlakkiger begrip en minder retentie.

* Algoritmegestuurde inhoud: Socialemediafeeds en nieuwsaggregators beheren onze leeservaring, waarbij ze vaak voorrang geven aan sensatiezucht of betrokkenheid boven feitelijke nauwkeurigheid of diepgaande analyse. Dit kan leiden tot echokamers en filterbubbels, waardoor onze blootstelling aan diverse perspectieven wordt beperkt.

* Efemere inhoud: Veel van wat we online lezen is tijdelijk – posts op sociale media, commentaren, kortstondige verhalen – die snel verdwijnen en weinig blijvende impact achterlaten. Dit staat in contrast met de duurzaamheid van fysieke boeken en archieven.

* Samenwerkend lezen: Onlineplatforms maken annotatie, commentaar en delen van teksten mogelijk, waardoor een meer interactieve en sociale leeservaring ontstaat. Dit kan het begrip vergroten, maar mogelijk ook afleiden van gericht lezen.

Hoewel de netwerkwereld de toegang tot informatie dramatisch heeft uitgebreid en nieuwe vormen van lezen heeft gefaciliteerd, heeft deze in wezen ook onze leesgewoonten veranderd, waarbij snelheid en breedte vaak de voorkeur krijgen boven diepte en focus. Het lineaire, gerichte lezen uit het verleden wordt nu vaak aangevuld door, of zelfs vervangen door, een meer gefragmenteerde, multimodale en snel veranderende online leeservaring.