De geschiedenis van het alfabettoetsenbord is een fascinerende mix van technologische innovatie, ergonomische misrekeningen en blijvende erfenis. Het is geen eenvoudige lineaire vooruitgang, maar eerder een verhaal van evolutie en aanpassing.
Vroege typemachines en de QWERTY-indeling:
* Voor de typemachine: Hoewel er al lang geleden verschillende schrijfsystemen bestonden, stimuleerde de behoefte aan een mechanisch apparaat om snel tekst te produceren de ontwikkeling van het toetsenbord.
* De typemachine van Christopher Latham Sholes (1868-1873): Sholes wordt, samen met Carlos Glidden en Samuel Soule, gecrediteerd voor het uitvinden van de eerste commercieel succesvolle typemachine. De toetsenindeling was aanvankelijk niet QWERTY, maar vroege versies hadden te maken met een aanzienlijk probleem:toetsen liepen vast als ze snel achter elkaar werden aangeslagen.
* De QWERTY-indeling (jaren 1870): Om het storingsprobleem op te lossen, plaatste Sholes opzettelijk veelgebruikte lettercombinaties ver uit elkaar. Dit vertraagde het typen, maar voorkwam mechanische storingen. Dit was een puur mechanische oplossing, geen ergonomische oplossing. De QWERTY-indeling, hoewel inefficiënt, werd de industriestandaard dankzij het succes van de Remington-typemachine die deze gebruikte. Dit is een cruciaal punt:een suboptimaal ontwerp raakte verankerd vanwege marktdominantie.
Alternatieven en pogingen tot verbetering:
* Dvorak-toetsenbord (1936): August Dvorak ontwierp een toetsenbord dat aanzienlijk efficiënter en ergonomischer zou zijn, waarbij veelgebruikte letters in de thuisrij werden geplaatst en de vingerbewegingen werden geminimaliseerd. Het is echter nooit op grote schaal toegepast, ondanks beweringen over een hogere typsnelheid en minder belasting. De diepgewortelde QWERTY-indeling en het gebrek aan significante prikkels voor gebruikers om over te stappen, fungeerden als grote barrières.
* Andere lay-outs: Er zijn in de loop der jaren talloze andere toetsenbordindelingen voorgesteld, die elk gericht zijn op verbeterde efficiëntie en ergonomie. Geen van hen heeft echter de dominantie van QWERTY serieus betwist.
De opkomst van het computertoetsenbord:
* Elektrische typemachines: De overgang naar elektrische typemachines veranderde niets aan de fundamentele lay-out.
* Computers: De adoptie van de QWERTY-indeling in computers was een directe erfenis van typemachines. Hoewel computers theoretisch vrij waren van de mechanische beperkingen die QWERTY noodzakelijk maakten, maakte de bestaande bekendheid en het wijdverbreide gebruik van QWERTY het tot een voor de hand liggende keuze.
* Ergonomische toetsenborden: Met het toegenomen bewustzijn van RSI (Repetitive Strain Injury, RSI) ontstonden ergonomische toetsenborden met gesplitste ontwerpen, gebogen lay-outs en andere aanpassingen. Deze zijn bedoeld om de fysieke belasting die gepaard gaat met traditionele QWERTY-toetsenborden te verlichten, maar ze blijven een nichemarkt.
Samengevat: De geschiedenis van het alfabettoetsenbord is een verhaal van compromissen. Een oplossing die was ontworpen om de beperkingen van de vroege mechanische technologie te overwinnen, QWERTY, werd ondanks de ergonomische tekortkomingen een diepgewortelde standaard. Hoewel er alternatieven bestaan, zorgt het netwerkeffect van de gevestigde lay-out, in combinatie met de aanzienlijke kosten en het ongemak van het overstappen, ervoor dat de dominantie ervan blijft bestaan. Het verhaal dient als een overtuigend voorbeeld van padafhankelijkheid in technologie. |